ایجاد شبکه اجتماعی به نظر می‌رسد که آسان باشد

تا پایان سال جاری، حساب کاربری دونالد ترامپ در فیس‌لوک و توئیتر مسدود شده است. او که از این دو شبکه برای اعلام مواضع خود استفاده می‌کرد، حالا مجبور به استفاده از بیانیه‌های اینترنتی برای ارتباط با دنیا شده است. به علاوه، او اعلام کرده که قصد دارد شبکه اجتماعی خود را راه‌اندازی کند و در آن هیچ محتوایی سانسور نخواهد شد.

ترامپ تنها یکی از افرادی نیست که به ساخت شبکه اجتماعی فکر کرده‌اند. در ماه‌های اخیر، بسیاری از شبکه‌های اجتماعی جدید به وجود آمده‌اند. شبکه ویدئویی تیک‌تاک سال گذشته شروع به کار کرد و با وجود محدودیت‌های دولت ترامپ، بیش از ۱۰۰ میلیون کاربر جلب کرد.

همچنین، شبکه صوتی کلاب‌هوس به تازگی کار خود را آغاز کرده و با استفاده از محدودیت‌های شیوع کرونا توانسته است تعداد زیادی از کاربران را به خود جذب کند.

پس از این همه، سوال این است که ساخت یک شبکه اجتماعی در سال ۲۰۲۱ چقدر دشوار است و چطور می‌توان در آن موفق شد؟ پاسخ به این سوال نیازمند درک فنی و استراتژیک است و نشان می‌دهد که چالش‌های امروز برای ساخت یک شبکه اجتماعی با چالش‌های اوایل راه‌اندازی فیس‌بوک تفاوت دارد.

در گذشته، ایده ایجاد شبکه‌های اجتماعی تازه شکل گرفت. MySpace یکی از محبوب‌ترین شبکه‌های اجتماعی بود که بر اساس تایم‌لاین و شبکه دوست‌یابی ساخته شده بود و از شبکه‌های برتر آن زمان به حساب می‌آمد. در آن دوران، فیس‌بوک هنوز وارد بازار نشده بود و از الگوریتم‌های خاص و فید خبری استفاده نمی‌کرد. حتی گوشی آیفون هم هنوز معرفی نشده بود. با این وجود، فیس‌بوک و توئیتر در مقابل همه مشکلات فنی، به عنوان شبکه‌های اجتماعی برتر وارد بازار شدند و از فرصت‌های زمین خالی بهره‌مند شدند.

اما امروزه شرایط تغییر کرده‌اند. ایجاد یک وب‌سایت بسیار آسان‌تر از گذشته شده است اما ایجاد یک شبکه اجتماعی برتر که تمام توجه را به خود جلب کند، دشوارتر از گذشته است. هر کسی که در چند سال گذشته از شبکه‌های اجتماعی استفاده کرده‌است، می‌داند که چه خصوصیاتی از یک شبکه اجتماعی انتظار می‌رود.

اکنون پست‌کردن، کامنت‌گذاشتن، واکنش نشان دادن به پست‌های دیگر توانایی اضافه کردن عکس و ویدئو ویژگی‌های معمول و استاندارد یک شبکه اجتماعی هستند و دیگر به چیزهایی عجیب نمی‌پردازند. با توجه به نرم‌افزارهای جدیدی که این روزها عرضه شده‌اند، ایجاد یک نسخه خوب از شبکه اجتماعی فیس‌بوک ممکن است با هزینه‌ای حدود ۲۵ هزار دلار انجام شود، اما آیا این شبکه اجتماعی می‌تواند با فیس‌بوک رقابت کند؟

واقعیت این است که ساخت یک شبکه اجتماعی چندان دشوار نیست و هزینه‌ زیادی ندارد، اما هزینه بیشتر زمانی ایجاد می‌شود که تعداد کاربران افزایش یابد. ساخت یک شبکه اجتماعی در گام نخست ممکن است با چند ده هزار دلار هزینه ممکن باشد، اما اگر دنبال توسعه آن باشید، وضعیت فرق می‌کند. اگر تعداد کاربرانتان به بالای چند میلیون برسد، آنوقت باید به طور متوسط هزینه‌ای برابر با ماهانه یک میلیون دلار برای فضا، پهنای باند و محاسبات الگوریتمی بپردازید.

علاوه بر این، چالش بزرگتر این است که ابتدا باید بدانید کالای شما دقیقاً می‌خواهد چه چیزی را ارائه کند که دیگران ارائه نمی‌کنند و چرا شبکه اجتماعی شما برای کاربران منحصربفرد است. تقریباً همه انواع کسب و کارها با این سوال اساسی مواجه هستند. مخاطبی که قصد دارید جذب کنید کیست؟ مشکلی که حل نشده و شما قصد دارید با ساخت این شبکه اجتماعی حل‌اش کنید چیست؟ چطور این شبکه اجتماعی می‌تواند تجربه منحصربفردی باشد و وقت و هزینه کاربر را کمتر هدر دهد؟ ویژگی خاص خدماتی که شما ارائه می‌کنید چیست و می‌خواهید به چه موفقیتی برسید؟

برای مثال، ویژگی خاص کلاب‌هوس این بود که دسترسی خوبی برای نخبگان دره سیلیکون فراهم می‌کرد و بنیان‌گذاران و سرمایه‌گذاران این شبکه اجتماعی قصد داشتند گوگل و فیس‌بوکی دیگری رقم بزنند. یکی دیگر از جذاب‌های کلاب‌هوس این بود که بسیاری از سرمایه‌گذاران در آن عضو بودند و همه برای صحبت کردن با سرمایه‌گذاران تلاش می‌کردند تا در این شبکه عضو شوند. بنابراین کاملاً واضح است که ایده خوب داشتن و برخورداری از حمایت سرمایه‌گذار لزوماً به معنای موفقیت تجاری آن ایده نیست.

یکی از چالش‌های اصلی برای کارآفرینان و افرادی که می‌خواهند شبکه اجتماعی ایجاد کنند، این است که چگونه می‌توانند در مقابل فیس‌بوک، یوتیوب، اینستاگرام، توئیتر و اسپاتیفای، توجه کاربران را جلب کرده و آنها را از این شبکه‌های بزرگ جدا کنند.

فیس‌بوک به تنهایی به عنوان یک پلتفرم، اینستاگرام و واتساپ را اداره می‌کند و بیش از ۱.۸ میلیارد نفر اعضای آن هستند. در مقابل، توئیتر با حجم کمتر، روزانه ۱۹۲ میلیون کاربر دارد. بنابراین، هر استارتاپ جدیدی در ابتدا با تعداد محدودی کاربر شروع می‌کند و بزرگ‌ترین چالش برای آن این است که چگونه می‌تواند مردم را متقاعد کند از خدماتش استفاده کنند.

با فرض اینکه یک شبکه اجتماعی توانایی متفاوتی را به کاربران ارائه دهد و آنها را جلب کند، آن شبکه تنها چند ثانیه فرصت دارد تا چیزی جذاب به آن کاربر ارائه دهد. در غیر این صورت، کاربر به راحتی می‌تواند نرم‌افزار را حذف کند و به شبکه‌های معروف دیگری مانند توئیتر یا فیس‌بوک باز گردد. به همین دلیل ایجاد یک شبکه اجتماعی آسان است، اما تشویق کاربران به استفاده مداوم چالش بسیار دشوارتری است. حفظ و جلب کاربران به یک شبکه اجتماعی چیزی بسیار دشوارتر از ایجاد آن است.

پس از این مراحل، به مسائل فنی نیاز داریم. امنیت اطلاعات کاربران بسیار حائز اهمیت است و حریم خصوصی آنها باید حفظ شود. بنابراین، یک شبکه اجتماعی به وکیل نیاز دارد تا اطمینان حاصل کند که عملکرد آن با قوانین هماهنگ است. در مرحله بعدی، موضوع پایداری مالی و در نهایت، چگونگی تولید سود مطرح خواهد شد. یک شبکه اجتماعی باید بتواند به سودآوری برسد، در غیر این صورت به راحتی از بازار حذف خواهد شد.