روش‌های سرمایه‌گذاری در انرژی از طریق نیروگاه‌های مقیاس کوچک در ایران

در سال‌های اخیر، با توجه به کمبود برق و ناترازی انرژی به دلیل عدم همخوانی تولید و مصرف و عدم سرمایه گذاری به موقع و مناسب دولت در بخش انرژی، ضرورت تولید انرژی و سرمایه گذاری بخش خصوصی در حوزه نیروگاه‌های مقیاس کوچک به شدت افزایش یافته است. نیروگاه‌های مقیاس کوچک در ایران به عنوان یکی از موثرترین راهکارهای تولید برق پراکنده و پایداری انرژی مطرح است. احداث نیروگاه خورشیدی، احداث نیروگاه گازی و … از جمله روش های موجود برای سرمایه گذاری در نیروگاه هاست.

قیمت حامل های انرژی علی الخصوص برق از طرق مختلف (بورس انرژی، فروش به شبکه، قراردادهای تضمینی و . . . ) سبب جذاب شدن این حوزه برای سرمایه گذاری شده است.

در این مقاله به بررسی روش‌های سرمایه‌گذاری در نیروگاه‌های مقیاس کوچک در ایران، مزایا، چالش‌ها و فرصت‌های پیش‌رو خواهیم پرداخت.

تعریف و اهمیت نیروگاه‌های مقیاس کوچک در ایران

نیروگاه‌های مقیاس کوچک به واحدهای تولید برق با ظرفیت‌های کمتر از ۲۵ مگاوات اشاره دارد که در نزدیکی مصرف‌کنندگان قرار می‌گیرند. این نوع نیروگاه‌ها می‌توانند از منابع متنوع انرژی مانند گاز طبیعی، انرژی خورشیدی، بادی، زیست‌توده و . . . برای تولید برق استفاده کنند.

در ایران، توسعه نیروگاه‌های مقیاس کوچک با هدف کاهش وابستگی به شبکه‌های بزرگ انتقال برق و بهبود بهره‌وری انرژی دنبال می‌شود. این نیروگاه‌ها در مناطق صنعتی و روستایی می‌توانند به تأمین برق پایدار کمک کنند و نقشی کلیدی در کاهش تلفات شبکه ایفا کنند.

انواع مدل های سرمایه‌گذاری در نیروگاه‌های مقیاس کوچک

احداث نیروگاه گازی

تولید برق از طریق مولدهای گازی یکی از روش های سرمایه گذری است. در این روش، سرمایه گذار با خرید مولدهای گازی و دریافت مجوزات (که در ذیل به آن پرداخته شده است.) اقدام به احداث نیروگاه با شرایط ذیل می نماید:

• خرید مولد گازی از برندهای معتبر
• تخصیص زمین و سوله جهت نیروگاه
• دریافت مجوز تخصیص گاز جهت احداث ایستگاه گاز با توجه به ظرفیت مولد
• نصب راه اندازی و بهره برداری

چگونه برق حاصل از احداث نیروگاه گازی را بفروشیم؟

انواع مدل های فروش برق از طریق مولد گازی:

• فروش برق از طریق قرارداد با مدیریت شبکه فقط در زمان پیک بار.
• انعقاد قراردادهای بلند مدت خرید تضمینی با برق منطقه ای و شرکت توزیع (براساس ابلاغیه وزارت نیرو درخصوص قراردادهای خرید تضمینی می توان از مولدهای کارکرده نیز استفاده نمود.)
• انعقاد قرارداد دوجانبه با صنایع و فروش برق به بخش خصوصی.

توجه : در صورتیکه سرمایه گذار خود صاحب صنعت باشد، به میزان برق تولیدی تزریق شده به شبکه شامل معافیت مدیریت بار در زمان پیک می شود. جهت آشنایی با میزان سرمایه گذاری و بازگشت سرمایه در خصوص احداث نیروگاه گازی به سایت گروه کیفیت مراجعه نمایید.

مزایا احداث نیروگاه گازی

• مالکیت کامل نیروگاه و سود حاصل از فروش برق.
• امکان فروش مستقیم برق به شبکه یا مصرف‌کنندگان خاص.
• معافیت برنامه مدیریت مصرف به میزان برق تولیدی (ویژه صنایع).

تولید برق از طریق نیروگاه های تجدیدپذیر (خورشیدی، بادی، WHR و . . )

با توجه به نیاز شبکه سراسری به برق پاک و الزامات متعدد جهت احداث نیروگاه تجدیدپذیر توسط صنایع و همچنین ترغیب بخش خصوصی به سرمایه گذاری در این حوزه، مدل های فروش متنوع تر و جذاب تری نسبت برق تولید شده با انرژی فسیلی وجود دارد که در ذیل به آن می پردازیم:

شایان ذکر است به دلیل سهل الوصول بودن احداث نیروگاه خورشیدی و همچنین نیاز به سرمایه گذاری کمتر نسبت به دیگر نیروگاه های تجدیدپذیر در ذیل به مراحل احداث نیروگاه های خورشیدی می پردازیم:

• خرید پنل و اینورتر از برندهای معتبر مطابق لیست TIER 1
• اختصاص محل نصب نیروگاه (زمین شخصی، منابع طبیعی، پشت بامی و . . .) 1.5 هکتار به ازای هر مگاوات
• دریافت مجوزات
• انعقاد قرارداد

انواع مدل های فروش برق خورشیدی (تجدید پذیر):

• فروش برق از طریق بورس انرژی.
• انعقاد قرارداد بلند مدت خرید تضمینی (ریالی) با ساتبا از طریق ظرفیت ماده 61 قانون اصلاح الگوی مصرف.
• انعقاد قرارداد بلند مدت خرید تضمینی (دلاری) با ساتبا از طریق ظرفیت ماده 12 قانون رفع موانع تولید.

توجه : در صورتیکه سرمایه گذار خود صاحب صنعت باشد، به میزان برق تجدیدپذیر تولیدی، علاوه بر رفع تعهدات ماده 16 قانون جهش تولید دانش بنیان (تامین 5% انرژی مصرفی از منابع تجدیدپذیر) به میزان برق تحویلی به شبکه به غیر تعهدات قراردادی و ماده 16 قانون جهش تولید دانش بنیان از برنامه مدیریت مصرف در زمان پیک معاف می گردد.

جهت اطلاع از شرایط احداث نیروگاه خورشیدی و شرایط مختلف آن (طرح توجیهی نیروگاه خورشیدی و شرایط زمین) می توانید به سایت گروه کیفیت مراجعه کنید.

جهت آشنایی با میزان سرمایه گذاری و بازگشت سرمایه در خصوص نیروگاه خورشیدی به مقاله بازگشت سرمایه مراجعه نمایید.

مزایا احداث نیروگاه خورشیدی (و یا تجدیدپذیر)

• مالکیت کامل نیروگاه و سود حاصل از فروش برق.
• مدل های متنوع ارزی و ریالی فروش برق.
• معافیت برنامه مدیریت مصرف به میزان برق تولیدی (ویژه صنایع)
• عدم وابستگی تولید برق به دیگر حامل های انرژی از جمله گاز و گازوئیل

مراحل احداث نیروگاه های گازی و تجدیدپذیر

1. امکان‌سنجی فنی و اقتصادی: اولین مرحله در سرمایه‌گذاری، انجام مطالعات امکان‌سنجی برای تعیین پتانسیل تولید برق، هزینه‌ها و مدت بازگشت سرمایه است.
2. اخذ مجوزها: شامل دریافت مجوز از وزارت نیرو، سازمان انرژی‌های تجدیدپذیر و بهره‌وری انرژی (ساتبا) و سایر نهادهای مرتبط (محیط زیست، گاز و …).
3. تامین منابع مالی: تأمین هزینه‌های احداث و تجهیزات از منابع شخصی یا از طریق جذب وام از بانک‌ها و صندوق‌های سرمایه‌گذاری.
4. احداث و بهره‌برداری: نصب تجهیزات نیروگاه و راه‌اندازی آن برای شروع تولید برق.

مشوق های سرمایه گذاری در نیروگاه های کوچک مقیاس

ایران از سرمایه‌گذاران در حوزه نیروگاه‌های مقیاس کوچک حمایت‌های زیادی به عمل می‌آورد. برخی از مشوق‌های مهم عبارتند از:

الف) قرارداد خرید تضمینی برق (PPA)

دولت ایران از طریق وزارت نیرو اقدام به خرید برق تولیدی از نیروگاه‌های مقیاس کوچک با قیمت تضمینی می‌کند. این قراردادها معمولاً به مدت 10 الی 20 سال (بستگی به نوع قرارداد) بسته می‌شوند و به سرمایه‌گذاران اطمینان از بازگشت سرمایه می‌دهند. تعرفه‌های خرید تضمینی به نوع منبع انرژی وابسته است.

 ب) معافیت‌های مالیاتی

دولت ایران به سرمایه‌گذاران در نیروگاه‌های تجدیدپذیر و مقیاس کوچک، معافیت‌های مالیاتی اعطا می‌کند. این معافیت‌ها می‌توانند شامل معافیت از مالیات بر درآمد، عوارض گمرکی برای واردات تجهیزات و تخفیف در مالیات‌های عمومی باشند.

ج) وام‌ها و تسهیلات بانکی

بانک‌ها و موسسات مالی، وام‌های با بهره کم و بلندمدت به پروژه‌های نیروگاه‌های مقیاس کوچک اختصاص می‌دهند. همچنین صندوق‌ توسعه ملی و صندوق‌های مالی ویژه در ایران، منابع مالی قابل توجهی برای این نوع پروژه‌ها فراهم می‌کنند.

مزایای سرمایه‌گذاری در نیروگاه‌های مقیاس کوچک در ایران

بازدهی اقتصادی مناسب: با توجه به هزینه پایین سوخت در ایران و مشوق‌های دولتی، نیروگاه‌های مقیاس کوچک می‌توانند بازدهی اقتصادی بالایی داشته باشند.

سرعت در بازگشت سرمایه: نیروگاه‌های مقیاس کوچک به دلیل ساختار ساده‌تر و هزینه‌های کم‌تر نسبت به نیروگاه‌های بزرگ، دارای دوره بازگشت سرمایه کوتاه‌تری هستند.

پایداری در تامین برق: به دلیل نزدیک بودن به مصرف‌کنندگان، این نیروگاه‌ها می‌توانند بدون نیاز به شبکه‌های انتقال گسترده، برق پایدار و مطمئن ارائه دهند.

استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر: نیروگاه‌های خورشیدی، بادی و زیست‌توده در ایران با توجه به شرایط جغرافیایی کشور از پتانسیل بالایی برخوردارند و سرمایه‌گذاری در آن‌ها می‌تواند سودآور باشد.

چالش‌ها و ریسک‌های سرمایه‌گذاری در ایران

با وجود فرصت‌های متعدد، سرمایه‌گذاری در نیروگاه‌های مقیاس کوچک در ایران با چالش‌هایی نیز همراه است:

تغییرات در سیاست‌های انرژی: تغییرات در قوانین و تعرفه‌های خرید تضمینی برق، می‌تواند بر سودآوری پروژه‌ها تاثیر گذار باشد.

1. مسائل تأمین مالی: با وجود تسهیلات بانکی، مشکلاتی مانند بهره‌های بالا و دسترسی محدود به منابع مالی ممکن است بر روند سرمایه‌گذاری تأثیر بگذارد.

• تامین تجهیزات: واردات برخی تجهیزات مورد نیاز برای نیروگاه‌های مقیاس کوچک ممکن است با مشکلات گمرکی و تحریمی مواجه باشد که گروه کیفیت با توجه به تجارب ارزنده در خصوص تامین انواع نیروگاه ها و قطعات یدکی امکان تامین این موارد را از کلیه نقاط دنیا دارد.

جمع‌بندی

نیروگاه‌های مقیاس کوچک در ایران به دلیل نیاز مبرم کشور به توسعه منابع تولید پراکنده برق و بهره‌مندی از انرژی‌های تجدیدپذیر، به یکی از جذاب‌ترین حوزه‌های سرمایه‌گذاری تبدیل شده‌اند. دولت با ارائه مشوق‌های مالی و خرید تضمینی برق، سرمایه‌گذاران را به ورود به این بازار تشویق می‌کند. با وجود چالش‌هایی مانند تغییرات سیاست‌های انرژی و مشکلات تأمین مالی، سرمایه‌گذاری در این حوزه با مدیریت صحیح می‌تواند بازدهی بالایی داشته باشد و نقش مهمی در پایداری انرژی کشور ایفا کند.

گروه مهندسی بازرگانی کیفیت کلیه خدمات مشاوره، طراحی و تامین تجهیزات انواع نیروگاه کوچک مقیاس ارائه می کند. برای مشاوره و اطلاع از شرایط احداث نیرگاه دیزلی، نیروگاه گازی، نیروگاه خورشیدی و نیروگاه WHR با ما تماس بگیرید.